(สะท้อนความคิด) ผมทรงนักเรียน ถูกใจ หรือ ถูกต้อง

กลายเป็น Hot Issue ของบ้านเราในวันนี้ทั้งคนที่เกี่ยวข้องกับวงการศึกษาและไม่เกี่ยว แต่เรื่องนี้เกี่ยวข้องกับทุกๆคนในฐานะที่เป็นประเด็นที่สนใจ และเป็นการเปลี่ยนแปลงอีกอย่างหนึ่งของบ้านเรา

ผมกำลังพูดถึงเรื่องของ “ผมทรงนักเรียน”

ขออนุญาตเสนอความคิดเห็นเป็น ๒ ประเด็นต่อไปนี้

๑. ประเด็นแรกคงมุ่งที่เรื่องของความเป็นระเบียบวินัย และจุดมุ่งหมายของคนในสมัยหนึ่งในยุคก่อน ในสมัยที่เรามองเรื่องของความมีระเบียบวินัย ความเสมอภาค และความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เป้าหมายของการตัดผมสั้นเกรียนทรงนักเรียนสามารถแตกเป็นประเด็นต่อไปนี้

* ทรงผมนักเรียนที่ตัดสั้นมาคู่กับชุดนักเรียนที่เป็นยูนิฟอร์มเพื่อความเสมอภาคและเท่าเทียม ลองนึกถึงการอนุญาตที่ปล่อยให้นักเรียนตัดผมทรงอะไรก็ได้ นักเรียนที่มีเงินจะขอเงินพ่อแม่เพื่อไปทำผม เด็กที่ไม่มีจะเกิดการเปรียบเทียบและความรู้สึกน้อยเนื้อต่ำใจ นี่เป็นเพื่อแค่การคาดการณ์ แต่ที่แน่ๆคือ การให้นักเรียนทำผมทรงที่เหมือนกันเพื่อไม่ต้องมาใส่ใจว่า วันนี้ต้องทำผมอะไร จะได้มีสมาธิในการเรียนได้อย่างเต็มที่

*อีกอย่างคือเรื่องของความสะอาดสะอ้าน ในสมัยหนึ่งการระบาดของเหาทำให้ต้องใช้กฎระเบียบนี้ ในประเด็นนี้ขอพูดถึงแค่ว่าในยุคที่โลกเปลี่ยนไป ยุคสมัยเปลี่ยนไป เรื่องนี้อาจจะไม่ใช่เหตุผลที่จะให้นักเรียนตัดผมทรงนักเรียน แต่นักเรียนต้องเรียนรู้ที่จะรักษาความสะอาดได้ด้วยของตนเอง

๒. ประเด็นที่สองคือ ในยุคปัจจุบัน ที่เรามองเรื่องของสิทธิ์และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์จำเป็นหรือไม่ที่เราต้องมาบังคับให้นักเรียนตัดผมสั้นเกรียน ครูมีสิทธิ์ไหมที่จะบังคับทรงผมนักเรียน สถานศึกษามีสิทธิ์มากแค่ไหนเรื่องทรงผม

*ตามมาตราที่ ๒๘ ในเรื่องสิทธิเด็กขององค์กรยูนิเซฟบอกว่า กฏระเบียบของสถานศึกษาควรเคารพในเรื่องศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของเด็ก หมายความว่าเด็กสามารถมีสิทธิ์ที่จะไม่ตัดผมสั้นถ้าเขารู้สึกว่าเขาสูญเสียศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์

*ในสังคมที่เปลี่ยนไป เราอาจต้องยอมรับการเปลี่ยนแปลงแต่ต้องตั้งคำถามว่า เปลี่ยนไปเพื่ออะไร

-ถ้าจะบอกว่าการยกเลิกการตัดทรงผมสั้นเกรียนเพื่อเป็นการยกระดับความมีอารยะของประเทศไทยแล้ว คำถามคือ เราสนใจแค่เปลือกแค่นี้เองหรือ แต่สังคมไทยยังเป็นสังคมที่ยึดติดกับ “สัญลักษณ์” ที่ชัดเจน

คำถามต่อไปที่เราควรถามตัวเองคือ ถ้าเปลี่ยนแปลงพวกนี้ไป เด็กไทยเราพร้อมแล้วหรือยัง แล้วเรามี “วุฒิภาวะ” พร้อมแล้วหรือยัง

*ถ้าประกาศโต้งออกไปเลยว่า ไว้ผมทรงไหนก็ได้ เราจะเห็นความหลากหลายทางชีวภาพ อาจจะทั้งดี และไม่ดี แต่เท่าที่อ่านมาคือ ไว้เป็นรองทรง นั้นคือการอนุโลมและถอยอีก ๑ ก้าวใช่หรือไม่

ในฐานะครู แม้ใจจะอยากเห็นนักเรียนอยู่ในระเบียบวินัยตามช่วงเวลาแห่งอายุที่เขาต้องเรียนรู้หน้าที่ว่า ตอนนี้เขาเป็นนักเรียน ควรตัดผมอย่างไร แต่งกายอย่างไร

แต่ถ้าประกาศอันนี้ผ่านออกมาจริงๆ ในฐานะครูก็ดีใจที่ครั้งนี้เป็นโอกาสสำคัญ ที่เราจะสอนอนาคตของชาติของเราถึง ความคิด การวิเคราะห์ การตัดสินใจ การรับผิดชอบต่อตัวเอง และที่สำคัญ

สอนเขาให้รู้จักการมีวุฒิภาวะ การทำตัวตามครรลองของตัวเองออกมาจากภายในโดยไม่มีการบังคับ ตรงนี้คือสิ่งที่เราควรสอนเขาในฐานะมนุษย์ที่จะเดินออกไปในอนาคตมากกว่า

อ่านข่าวรายละเอียดเพิ่มเติม http://www.moe.go.th/websm/2013/jan/015.html